Zamek Królewski w Łęczycy

Jest to zamek obronny wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego w XIV w. Stanowi przykład zamków miejskich – włączony był w ciąg murów miejskich i  zamykał ufortyfikowane miasto od strony południowo-wschodniej. Zbudowany został  z kamieni i czerwonej cegły gotyckiej na sztucznym wzniesieniu otoczonym fosą, którą zasilała woda z rzeki Bzury. Zamek zaprojektowano na planie czworokąta.  Otoczony był murem obwodowym o wysokości 10 m, z potężną, zwieńczoną blankami, ośmiokątną wieżą (zwaną Szlachecką, bo znajdowało się pod nią więzienie dla szlachty) oraz wieżą bramną, do której prowadził zwodzony most. Pod przejazdem bramnym mieściło się więzienie dla plebsu, a nad przejazdem znajdowało się pomieszczenie strażnicze z oknem skierowanym w stronę miasta. Zabudowania uzupełniał budynek mieszkalny (tzw. ,, dom stary” zlokalizowany od strony wschodniej) oraz drewniane budynki gospodarcze.

Początkowo Zamek Łęczycki był rezydencją królewską. W 1406 roku zamek został spalony przez Krzyżaków, lecz szybko udało się go odbudować. Na zamku kilkakrotnie przebywał Władysław Jagiełło. W 1409 roku odbył się tu zjazd rycerstwa z jego udziałem, na którym omawiano sprawy dotyczące Krzyżaków i nieuchronnej wojny. Według przekazów na zamku w Łęczycy Jagiełło przyjął husyckiego posła, ofiarującego mu koronę Czech. W 1410 roku, po bitwie pod Grunwaldem, więziono w zamkowych lochach jeńców wojennych, oczekujących na dostarczenie okupu. W następnych latach czterokrotnie odbywały się tu sejmy, a zamek stał się siedzibą następnego króla, Kazimierza IV Jagiellończyka.  Trzecim i zarazem ostatnim goszczącym na zamku monarchą polskim był Zygmunt III Waza.

W II poł. XV wieku na zamku wybuchł olbrzymi pożar. W latach 1563-1565 Jan Lutomirski – podskarbi koronny, a zarazem starosta łęczycki, dokonał generalnego remontu i rozbudowy zamku. Powstał wówczas nowy budynek mieszkalny zwany ,,domem nowym”, który domurowano do wieży bramnej od północy. Niestety późniejsze pożary, zaraza i wojny doprowadziły zamek do całkowitej dewastacji. W 1793 roku Łęczyca – w wyniku drugiego rozbioru Polski – znalazła się pod panowaniem pruskim i stanowiła miasto graniczne. Z tego powodu nowi władcy zamierzali przekształcić miasto i zamek w nowoczesną fortecę. Rozpoczęta przebudowa zamku nie została jednak ukończona.

Od 1831 roku zamkiem zarządzał  burmistrz Łęczycy, który rozpoczął sprzedaż cegieł z jego murów! Na szczęście zarząd miejski zmuszony został do zaprzestania rozbiórki, dzięki czemu zamek w okrojonej formie doczekał odzyskania przez Polskę niepodległości. Zachowane mury zostały zabezpieczone  w okresie międzywojennym oraz w 1945 roku.

W latach 1964-76 zamek został odbudowany. W wieży bramnej i przylegającym do niej budynku mieści się niewielkie Muzeum Ziemi Łęczyckiej, prezentujące głównie historię regionu i sztukę ludową. Do dyspozycji zwiedzających udostępniona jest także wieża i dziedziniec zamkowy.